Kategoria:Archiwum Ikonograficzne

Z ArchiwumHarcerskie.pl
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

ArchiwumHarcerskie.pl. INWENTARZ ARCHIWALNYCH MATERIAŁÓW HARCERSKICH - Kolekcja XIV - Zbiory filatelistyczne. Szczegółowy opis zawartości z podziałem na podsygnatury znajduje się w Inwentarzu

Harcerska poczta i ikonografia

Polska poczta niezależna, to zjawisko, którego początki należałoby datować na 19 grudnia 1970 roku. To wtedy strajkujący w szczecińskim POLMO wydali znaczki poczty strajkowej. Na dużą skalę tego typu działalność rozkwitła w latach 1980–1981, gdy podczas protestów w całym kraju wydawano różne emisje znaczków i pieczęci mających propagować cele strajkujących. W stanie wojennym działalność wydawnicza przeniosła się do obozów internowania, gdzie powstały setki różnych emisji o tematyce zakazanej przez juntę. Równolegle znaczki podziemne zaczęły się pojawiać w niezależnym obiegu. Szybko zyskały popularność i stały się jednym ze znaków rozpoznawczych podziemnego ruchu wydawniczego. Znaczki i bloki podziemne były jednocześnie cegiełkami finansującymi działalność podziemną. Łącznie w latach 1982–1990 wydano tysiące emisji poczty podziemnej. Tematyka tych znaczków , drukowanych przez podziemną „Solidarność” oraz inne organizacje i środowiska niezależne, była bardzo zróżnicowana. Dotyczyła „Solidarności”, wydarzeń historycznych, zwłaszcza tych ukrywanych lub fałszowanych przez władze, motywów religijnych, patriotycznych wreszcie była elementem satyry wymierzonej w komunistyczne władze.

Tematyka patriotyczna i historyczna znaczków obejmowała również motywy harcerskie. Nie miały one dużego udziału w ogólnym wolumenie wydawnictw, jednak warto odnotować te, które się pojawiły w obiegu niezależnym. Najbardziej spektakularną emisją jest datowana na rok 1986, wydana w regionie zachodniopomorskim seria 16 znaczków z okazji 75-lecia harcerstwa. Ponadto pojawił się szereg znaczków i bloków dotyczących harcerskich oddziałów AK czy harcerskiej poczty powstańczej. Wreszcie dwukrotnie w wydawnictwach poczty podziemnej został uczczony Andrzej Małkowski, raz samodzielnie (Poczta Słowa Niepodległego), a raz wspólnie z Olgą Małkowską (Poczta Nowa Huta). Łącznie, nie uwzględniając odmian kolorystycznych, należy ocenić że w latach 1982–1990 pojawiło się kilkadziesiąt znaczków o tematyce harcerskiej.

Warto przy tej okazji zwrócić uwagę na jeszcze jedno zjawisko, jakim były znaczki, karty, koperty wydawane przez niezależne organizacje harcerskie w tym samym czasie. Skoro nie ma żadnych wątpliwości, że do poczty niezależnej należy zaliczyć wydawnictwa poczty NZS, FMW czy WIP, to tak samo należy traktować wydawnictwa poczty POH czy ZHR (przed rejestracją). Były to niezależne od władz, nielegalne organizacje, które w ramach swojej działalności emitowały znaczki, całostki zasługujące na pełnoprawne zaliczenie do nurtu poczty podziemnej. Do tej grupy należałoby zaliczyć również wydawnictwa „Ruchu” (RHR), jeśli były wydawane bezdebitowo w ramach działalności tej struktury, na przykład przy okazji Białej Służby, Zlotu AO czy Zlotu w Szczawie. Problemem w identyfikacji tych wydawnictw jest fakt, iż w przeciwieństwie do pozostałych znaczków podziemnych, najczęściej nie były traktowane jak cegiełki, stąd nie pojawiały się w szerokim kolportażu, lecz raczej rozchodziły wśród harcerzy, instruktorów, przyjaciół harcerstwa, w relatywnie niskich nakładach. Dziś trudno je odnaleźć, ale na pewno jest to wysiłek wart podjęcia.

Omawiając kwestie niezależnej poczty harcerskiej, należy zwrócić uwagę na często mylone z nią zjawisko, jakim była poczta harcerska. Podobnie jak znaczki podziemne, były to wydawnictwa o charakterze propagandowym, z tą różnicą że wydawane były, w ramach działalności drużyn, szczepów czy hufców ZHP. Niektóre z nich miały wręcz tematykę komunistyczną (1 maja, 22 lipca) inne neutralną – rajdy, zloty, obozy. Nawet jednak jeśli tematyka tych emisji była patriotyczna, to nie należy ich zaliczać do wydawnictw niezależnych, gdyż oficjalnym emitentem było ZHP, które trudno uznać za organizację niezależną.

Kompletowanie harcerskiej poczty niezależnej jest niełatwym zadaniem. Tym bardziej jednak warto je podjąć, póki jeszcze walory te są osiągalne w domowych archiwach druhen i druhów. Jeśli znajdziecie takie u siebie, prosimy o przekazanie ich do Archiwum NWH, aby nie przepadły i by stały się skarbem dostępnym dla wszystkich.

Michał Guć, hm.

Podkategorie

Poniżej wyświetlono 7 spośród wszystkich 7 podkategorii tej kategorii.

I

K

  • Karty(2 kat., 135 pl.)

O

P

S

U

Z