Kategoria:Zawiszak: Różnice pomiędzy wersjami

Z ArchiwumHarcerskie.pl
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
(Utworzono nową stronę "Pismo niezależnego harcerstwa w Lublinie (1980-81) „Zawiszak” był początkowo dwutygodnikiem, a następnie miesięcznikiem wydawanym w latach 1980-1981 przez śro...")
 
Nie podano opisu zmian
 
Linia 16: Linia 16:


[[Kategoria:Prasa Harcerska]]
[[Kategoria:Prasa Harcerska]]
[[Kategoria:Niezależny Ruch Harcerski]]

Aktualna wersja na dzień 22:06, 10 kwi 2017

Pismo niezależnego harcerstwa w Lublinie (1980-81)

„Zawiszak” był początkowo dwutygodnikiem, a następnie miesięcznikiem wydawanym w latach 1980-1981 przez środowisko instruktorów harcerskich wywodzących się ze szczepu „Zawisza”. Ukazało się w sumie 14 numerów tego pisma, w tym jeden (nr 8) wydany na Prima Aprilis, z datą 1 kwietnia 1981 roku pod zmienionym tytułem „Safiżag”.

Celem pisma była początkowo integracja lubelskiego nurtu odnowy harcerstwa związanego ze środowiskiem szczepu „Zawisza”. Z czasem stał się pismem całej organizacji. Pismo było jednocześnie kroniką działalności „Zawiszaków” oraz miejscem polemik i dyskusji dotyczących reformy harcerstwa.

Pismo przeszło całą technologiczną drogę typową dla wydawnictw niezależnych ukazujących się w tym czasie w Polsce. Pierwsze numery były powielane na tzw. ramce z użyciem cudem zdobywanych matryc białkowych i woskowych. W pierwszym i trzecim numerze gazety wklejano nawet zdjęcia. Przy kolejnych korzystano już z powielaczy, najczęściej udostępnianych przez Region Środkowo-Wschodni NSZZ „Solidarność”. Ostatnie trzy numery ukazały się już w technice offsetowej i były drukowane bądź na maszynach „Solidarności”, bądź w wydawnictwie naukowym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Nakład „Zawiszaka” wynosił od ok. 200 egz. pierwszego numeru do 2.000 egz. w numerach offsetowych.

Pod winietą „Zawiszak” ukazywały się cztery różne podtytuły „Biuletyn Kręgu Instruktorów Harcerskich «Zawisza» im. Andrzeja Małkowskiego” w Lublinie (nr 1 i 2), „Biuletyn drużyn Kręgu Instruktorów Harcerskich «Zawisza» im. Andrzeja Małkowskiego w Lublinie” (od numeru 3 z 15 stycznia 1981 r.), „Pismo Niezależnego Ruchu Harcerskiego” (w numerze 1(11) z 15 czerwca i 12 z 19 września 1981 r.), „Biuletyn Komisji Społecznej ds. Wychowania Harcerskiego przy ZR NSZZ «Solidarność» w Lublinie” (od numeru 13 z 19 października 1981 r.). Pierwsze dwa odzwierciedlały zmianę celu pisma, które miało służyć wszystkim harcerzom, a nie tylko instruktorom. Zmiana ma „Pismo Niezależnego Ruchu Harcerskiego” odzwierciedlała rewolucyjną zmianę w sytuacji całego środowiska jakim było wystąpienie ze Związku Harcerstwa Polskiego w dniu 25 kwietnia 1981 r. całego kręgu instruktorskiego „Zawisza” i utworzenie Niezależnego Ruchu Harcerskiego. Od tego numeru miesięcznik miał w zamyśle organizatorów pełnić funkcję pisma nowego ruchu. Periodyk już od następnego numeru zmienił jednak podtytuł na „Biuletyn Komisji Społecznej ds. Wychowania Harcerskiego” „Solidarności” w obawie przed szykanami władz oraz w celu uniknięcia cenzury. Niezależny Ruch Harcerski nie został nigdy zarejestrowany, a status wewnętrznego biuletynu „Solidarności” pozwalał na uniknięcie kontaktu z Głównym Urzędem Kontroli Prasy Publikacji i Widowisk.

Przez cały okres wydawania pisma trzon zespołu redakcyjnego stanowili Tomasz Deptuła i Cezary Jakubowski – harcerze i uczniowie klasy maturalnej II Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Zamoyskiego w Lublinie, a potem odpowiednio studenci KUL i Politechniki Lubelskiej. Tomasz Deptuła pełnił przez cały czas funkcję redaktora naczelnego. Cezary Jakubowski nie tylko redagował artykuły, ale także pisał teksty (często humorystyczne) oraz był odpowiedzialny za wygląd graficzny gazety. Był on m.in. twórcą gumowych pieczęci, które odbijano jako winietę pisma. Inni redaktorzy i współpracownicy „Zawiszaka”, którzy pojawili się w stopce, to: Maciej Królikowski, Adam Paszko, Zofia Strojnowska i Marta Miedźwiecka (opracowanie graficzne), Wojciech Bartmiński (druk i kolportaż), Aleksandra Strzałkowska i Sylwester Strzałkowski.

Ostatni numer „Zawiszaka” ukazał się z datą 7 listopada 1981 r. Kolejne wydanie miało ukazać się z datą 15 grudnia 1981 r. i w chwili ogłoszenia stanu wojennego numer był niemal całkowicie wyklejony na makietach. Z przyczyn oczywistych nigdy się drukiem nie ukazał.

Tomasz Deptuła