37 509
edycji
(Utworzono nową stronę "Kategoria:Prasa Harcerska Kategoria:ZHP pgK") |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Kategoria:Prasa Harcerska]] | [[Kategoria:Prasa Harcerska]] | ||
[[Kategoria:ZHP pgK]] | [[Kategoria:ZHP pgK]] | ||
[[Plik:1943-08 Londyn Ognisko harcerskie.jpg | link=Plik:1943-08 Londyn Ognisko harcerskie.pdf]] | |||
[[Plik:1943-09 Londyn Ognisko harcerskie.jpg | link=Plik:1943-09 Londyn Ognisko harcerskie.pdf]] | |||
[[Plik:1943-11_12 Londyn Ognisko harcerskie.jpg | link=Plik:1943-11_12 Londyn Ognisko harcerskie.pdf]] | |||
[[Plik:1944-04 Londyn Ognisko harcerskie.jpg | link=Plik:1944-04 Londyn Ognisko harcerskie.pdf]] | |||
[[Plik:1944-06 Londyn Ognisko harcerskie.jpg | link=Plik:1944-06 Londyn Ognisko harcerskie.pdf]] | |||
[[Plik:1944-06_07 Londyn Ognisko harcerskie.jpg | link=Plik:1944-06_07 Londyn Ognisko harcerskie.pdf]] | |||
[[Plik:1944-08_12 Londyn Ognisko harcerskie.jpg | link=Plik:1944-08_12 Londyn Ognisko harcerskie.pdf]] | |||
[[Plik:1945-08_09 Londyn Ognisko harcerskie.jpg | link=Plik:1945-08_09 Londyn Ognisko harcerskie.pdf]] | |||
'''„LIST OKÓLNY. OGNISKO HARCERSKIE”''' | |||
Londyn, Wielka Brytania | |||
R.I: 1943 nr [1] - styczeń, [2] - luty, [3] - marzec, [4] - kwiecień, [5] - maj. | |||
Red. Maria Kapiszewska | |||
Wyd. Komitet Naczelny Z.H.P. na Czas Wojny, nak. 300 egz. | |||
Dalej „GNISKO HARCERSKIE” | |||
Literatura: [Maria Kapiszewska] Słowo redaktora Ognisko Harcerskie Londyn 1943 nr [1] – czerwiec; Z. Buczewski Lista czasopism harcerskich wydanych poza granicami kraju od września 1939 roku | |||
'''„OGNISKO HARCERSKIE”''' | |||
Londyn, Wielka Brytania | |||
R.I: 1943 nr [1] - czerwiec, [2] Harcerstwo - lipiec, [3] – sierpień, [4] Harcerstwo - wrzesień, [5] Na Harcerskim Szlaku - październik, [6] Harcerstwo na Wodnych Szlakach - listopad-grudzień. R.II: 1944 nr [7] Harcerstwo - styczeń-luty, [8] Harcerstwo i Zagadnienia Skautowe - marzec, [9] Harcerstwo Zdobywa Przyjaciół - kwiecień, [10] Harcerskim Szlakiem - czerwiec, [11] - czerwiec-lipiec, [12] Harcerska Służba - sierpień-grudzień. R.III: 1945 nr [13] Ognisko Pozjazdowe - styczeń-wrzesień. | |||
Red. Maria Kapiszewska | |||
Wyd. Komitet Naczelny Z.H.P., nak. w 1943 – 1.5 tys. egz. | |||
Uwaga: ze względu na trudności w otrzymaniu zgody na druk periodyków od władz brytyjskich, każdy numer wydawany formalnie jako jednodniówka, w stopce na pierwszej stronie podawano właściwą nazwę i datowanie; pismo wydawane w różnych formatach, a część nakładu na papierze bibułkowym. | |||
W Bibliotece Polskiej w Londynie figuruje jako „Harcerstwo”. | |||
W grudniu 1940 roku powstał w Szkocji Komitet Harcerski, którego Przewodniczącą była Olga Małkowska, a centrum harcerstwa poza krajem mieściło się w posiadłości Castlemains, położonej koło Douglas w Lanarkshire, w Szkocji. W jednopiętrowym pałacyku Małkowska prowadziła internat i prywatną Szkołę Powszechną im A. Małkowskiego. Było to miejsce spotkań, konferencji harcerskich, ale by nie prowokować władz nie używano nazwy Komitet Harcerski, a Ognisko Harcerskie. Małkowska za swoją misję życiową uważała służbę dzieciom i wykluczała przeniesienie się do Londynu. 16 stycznia 1943 roku odbyło się pierwsze, oficjalne posiedzenie Komitetu Harcerskiego, które miało zapoczątkować systematyczną pracę władz harcerskich na uchodźstwie. Posiedzeniu przewodniczyła Olga Małkowska, a oprócz niej brało w nim udział kilu znanych i cenionych instruktorów i instruktorek harcerskich: Ludwik Bar, Franciszek Bolesław Bahyrycz, Wojciech Dłużewski, Antoni Drągowski, Stanisław Mitko, Bohdan Olizar, Czesław Szwagrzak, ks. Konrad Stolarek, Kazimierz Sabbat, Franciszek Żmuda. W czasie obrad wybrano siedmioosobowe prezydium Komitetu, które ukonstytuowało się dopiero 29 kwietnia. Urzędującym wiceprzewodniczącym wybrano K. Sabbata, a Henryk Kapiszewski objął Dział Zagraniczny. | |||
Kluczową sprawą dla Komitetu pozostawało sprawne informowanie poszczególnych jednostek harcerskich działających na terenie Wielkiej Brytanii, ale także na Bliskim Wschodzie, w Indiach, Persji, w Palestynie i w Afryce o tym, co dzieje się w harcerstwie w kraju, na emigracji oraz o pracy Komitetu. | |||
W czasie posiedzenia 16 stycznia Maria Kapiszewska zreferowała koncepcję pisma Komitetu i zaproponowała tytuł „Ognisko Harcerskie. List Okólny”. Na winiecie widniała też nazwa Castlemains, a więc wszystkie jej elementy nawiązywały do dotychczas wydawanego biuletynu. Jednak poza nazwą nie miały one innych elementów wspólnych. Kapiszewska wydawała w pełni profesjonalne pismo i w okresie styczeń – maj 1944 roku ukazało się pięć powielanych numerów „Ogniska Harcerskiego”, liczących razem 70 stron, w nakładzie po 600 egz. Pismo drukowano w nietypowym dla naszych warunków formacie foolscape (330 x 203 mm) . Pismo podzielone było na kilka działów, ogólny, zagadnień instruktorskich, ze świata skautowego, na harcerskim szlaku. W ciekawym materiale zatytułowanym Siła harcerstwa Kapiszewska stwierdzała: Harcerze odznaczają się jedna cechą, której się często dziwią ludzi spoza ruchu – jest nią wielkie przywiązanie do ruchu. Jest jakaś siła w naszej organizacji, że tak wiąże ze sobą tych, którzy do niej należą lub czas jakiś należeli. | |||
Od czerwca 1943 r. Naczelny ZHP na czas wojny zaczął wydawać drukowane „Ognisko Harcerskie”, także pod redakcją M. Kapiszewskiej. Główne cele „Ogniska” Kapiszewska sformułowała następująco: | |||
1. Pismo miało spełniać rolę starszoharcerskiej i instruktorskiej trybuny, pozwalającej na wymianę poglądów w ważnych sprawach harcerstwa; | |||
2. Prowadzić regularny dział poświęconych założeniom i metodzie pracy harcerskiej, wspierający instruktorów, stanowiący rodzaj poradnika w odcinkach. | |||
3. Być żywą kroniką Harcerstwa poza granicami kraju, notując wszelkie przejawy działalności organizacyjnej; | |||
W 1943 roku Kapiszewska zredagowała i w dużej części wypełniła swoimi artykułami 7 numerów pisma . Ze względu na trudności w otrzymaniu od władz brytyjskich zgody na druk periodyków, poszczególne numery wydawane były jako broszury, które nosiły różne tytuły, tylko w stopce na stronie tytułowej podawano właściwą nazwę i datowanie. Pismo wydawano w różnych formatach, a część nakładu przeznaczoną do wysyłki poza Wyspy drukowano na papierze bibułkowym. „Ognisko” wysyłane było do wszystkich harcerzy, zarejestrowanych w biurze Komitetu, a przebywających na terenie W. Brytanii, w ilości około 700 egz. Po jednym egzemplarzu wysyłano pocztą lotniczą do ważniejszych środowisk poza W. Brytanią, a pozostałą część, ok. 700 egz., nakładu paczkami na Bliski Wschód i do Afryki. | |||
W piśmie regularnie publikowali Maria i Henryk Kapiszewscy, K. Sabbat, C. Szwagrzak i incydentalnie inni członkowie Komitetu. Redaktorka prowadziła też dział technik harcerskich, o których pisała, że jest to: program umiejętności, czynności i ćwiczeń, stanowiących osnowę życia harcerskiego. Ich lista obejmuje: węzły, studium natury, orientację, terenoznawstwo, sygnalizację, obozownictwo, ratownictwo, gry ruchowe i gimnastykę, oraz śpiew i inscenizacje. | |||
Rozpatrując ich wartości, trzeba położyć od razu jak największy nacisk na ich znaczenie wychowawcze. Jakkolwiek bowiem to jest pożyteczne w życiu, ażeby umieć dobrze zawiązać sznurowadło lub zrobić paczkę, która się nie rozleci, to jednak nie te drobne korzyści praktyczne każą harcerzowi ćwiczyć się w różnego rodzaju węzłach i węzełkach, co czyni go często przedmiotem pokpiwań. Technika skautowa nie jest sztuką dla sztuki – jest ona środkiem wychowania i samowychowania. | |||
Natomiast Kapiszewski tak formułował cele pracy harcerskiej: Musimy maksymalną ilość dzieci polskich na obczyźnie ująć harcerskim wpływem wychowawczym. Musimy kontynuować i rozszerzać akcję „zdobywania przyjaciół” dla Polski wśród społeczeństw, gdzie przyszło nam działać. Musimy przygotować pomoc dla młodzieży polskiej na okres powojenny i środki do odbudowy naszej organizacji w kraju. Ale do wszystkich tych prac dołącza się jeszcze jeden moment, który coraz natarczywiej domaga się uwzględnienia w naszych programowych rozważaniach. Moment ten da się określić pytaniem: z czym powrócimy do kraju? Z czym powróci do kraju każdy z nas osobiście, indywidualnie? | |||
Harcerstwo realizuje swoje zadania wobec Polski w sposób dwojaki. Po pierwsze: obejmując szerokie rzesze dzieci i młodzieży, aby wychować je w duchu obywatelskim, zanim jeszcze mury podziałów i różnic skrzepną w ich duszach. Po drugie: przez działalność obywatelską, przez podejmowanie konkretnych zadań, żywotnych dla narodu i państwa. | |||
Od sposobu, w jaki będziemy umieli ująć program działalności w tych dwóch dziedzinach, będzie zależała faktyczna wartość naszej służby Polsce w kraju odrodzonym. | |||
Tak pojęta rola Harcerstwa jest olbrzymia. Daje ona starszym harcerzom wspaniałe pole do działania. Wymaga ona od każdego harcerza, by umiał patrzeć szeroko i daleko, by umiał – wbrew własnym nawet skłonnościom, sympatiom i antypatiom, wbrew tak silnemu nieraz naporowi opinii otoczenia – dojrzeć jasno, „czego dobro Polski od niego wymaga.” Nie dobro grupy, nie dobro środowiska, nie nawet wąsko pojęte do Związku – ale dobro Polski. Dla spełnienia tego celu harcerz musi mieć odwagę swego stanowiska. Musi posiąść ten jedyny, niezawodnie cementujący każdą społeczność środek, jakim jest poszanowanie godności ludzkiej w każdym człowieku, jakim jest miłość człowieka – nie ta, wypisana, jako demagogiczne hasło na sztandarze, ale ta, realizowana każdego, szarego dnia. | |||
W grudniowym numerze „Ogniska” Kapiszewska pisała: Jeszcze jedne Święta Bożego Narodzenie, jeszcze jeden Nowy Rok który spędzamy zdala od Kraju i swoich. Nie będą to święta wesołe, nie napełnią naszych serc radością, nie ucieszą nas obecnością najbliższych, beztroską świątecznego wypoczynku – u siebie. W dniu Bożego Narodzenia znowu falą napłyną najdroższe wspomnienia, znowu ból rozłąki i straty wystąpi z całą ostrością. Pragniemy przynieść do domu serca pełne miłości i dobroci, aby na miłości i dobroci oprzeć przyszłe życie w Ojczyźnie. Pragniemy być silni. Ale nie brutalni. Silni wiarą, silni przekonaniem, silni wolą. Ale wyrzekamy się przemocy, prawa silnej pięści, siły egoizmu. | |||
„Ognisko Harcerskie” było pismem instruktorskim na bardzo wysokim poziomie merytorycznym, wydawane jako miesięcznik, ukazywało się pod różnymi tytułami ze względu na trudności w otrzymaniu zgody władz brytyjskich na druk periodyków. Każdy numer wydawany był formalnie jako jednodniówka, natomiast w stopce na pierwszej stronie podawano właściwą nazwę i datowanie. Pismo to od połowy 1943 r. ukazywało się pod różnymi tytułami: „Harcerstwo”, „Rola Harcerstwa w Państwie”, „Na Harcerskim Szlaku”, „Harcerstwo na Wodnych Szlakach”, wreszcie numer za styczeń – wrzesień 1945 r. pt. „Ognisko Pozjazdowe”; „Harcerstwo”. | |||
Pierwszym kurierem, który dokładniej poinformował członków Komitetu o sytuacji w kraju był kurier „Jur” – Jerzy Lerski. Przywiózł on List Pasieki Szarych Szeregów do Głównej Kwatery Skautingu Brytyjskiego oraz fotokopie pism konspiracyjnych . Przywiezione przez „Jura” materiały Kapiszewska wykorzystała na łamach „Ogniska”, W 1944 roku ukazało się sześć numerów pisma . | |||
Bardzo ciekawie prezentuje się zawartość merytoryczna pisma, w którym regularnie publikowali, oprócz Kapiszewskich, Cz. Szwagrzak i K. Sabbat. Pismo zwracało szczególną uwagę na rozwój specjalności harcerskich: żeglarstwo, lotnictwo i harcerstwo motorowe. Kronika jest kopalnią wiedzy o pracy harcerstwa na poszczególnych terenach i to nie tylko na terenie Wielkiej Brytanii. Maria Kapiszewska w grudniu 1944 roku zrezygnowała z kierowania pismem. | |||
Literatura:. M. Miszczuk, Bibliografia emigracyjnej i polonijnej prasy harcerskiej 1914–2001, Wydawnictwo Tomiko, Warszawa 2001. W. Kukla, M. Miszczuk, Polish Scouting Publishing in the United States of America, the United Kingdom, Canada and Australia (1913 – 2009). Outline of History and Bibliography, Harcerska działalność wydawnicza w Stanach Zjednoczonych Ameryki, Wielkiej Brytanii, Kanadzie i Australii (1913 – 2009). Zarys dziejów wraz z bibliografią, Tomiko, Warszawa 2009. M. Miszczuk, Kapiszewscy. Saga o losach polskiej inteligencji, Kraków 2017 |